Çocuklarda proteinüri (idrada protein varlığı) nedir?
Normal şartlarda idrar içerisinde küçük miktarlarda protein bulunabilmektedir İdrarda anormal miktarda protein görülmesi ise proteinüri olarak tanımlanmaktadır. Proteinürisi olan çocukların çoğunun hiçbir yakınması olmamaktadır (asemptomatik). Ayrıca bu çocukların büyük bir kısmında proteinüri herhangi bir tedavi verilmeden kendiliğinden geçmektedir. Fakat proteinüri çok küçük bir hasta grubunda ciddi bir böbrek hastalığının başlangıç bulgusu olabilmektedir. Bu nedenle proteinürisi olan her çocuk incelenmelidir.
Semptomlar idrarda atılan protein miktarı ile ilişkilidir.
Proteinürisi olan çocukların sıklıkla herhangi bir yakınması yoktur. Fakat idrarda protein kaybının ciddi miktarlarda olması durumunda aşağıdaki semptomlar görülebilmektedir:
- • Özellikle göz çevresinde, eller-ayaklar ve karında belirgin olan şişlik (Ödem)
- • Yorgunluk
- • Nefes darlığı
- • Kan basıncı yüksekliği (Hipertansiyon)
- • Köpüklü idrar
Çocuklarda proteinürinin çok çeşitli nedenleri bulunmaktadır.
Çocuklarda proteinürinin çok büyük bir kısmı;
- • Egzersiz
- • Ateş yüksekliği
- • Vücudun susuz kalması (dehidratasyon) ve
- • İdrar yolu enfeksiyonu(link) gibi geçici nedenlerden kaynaklanmaktadır.
Ortostatik proteinüri, vücut dik pozisyonda iken böbreklerden protein atılımında hafif bir artış sonucu görülen zararsız bir durumdur. Süreğen proteinüriye neden olabilmektedir.
Ancak, küçük bir hasta grubunda ise;
- • Nefrotik sendrom
- • Böbreklerin gelişim kusuru (displazi)
- • Vezikoüreteral reflü ve
-
• Böbreği etkileyen diğer hastalıklar
- • Glomerülonefritler
- • Akut böbrek hasarı
- • Şeker hastalığı (diabetes mellitus)
- • Uzun süredir devam eden kontrolsüz hipertansiyon
- • Romatolojik hastalıklar
- • Böbreğin tübüler hastalıkları olabilir.
Proteinüri tanısı nasıl konulmaktadır?
Proteinüri herhangi bir neden ile istenilen idrar tahlilinde rastlantısal olarak veya proteinüriden şüphelenilmesi durumunda basit idrar daldırma çubuğu ile saptanabilmektedir. Tercihen idrar analizi, sabah ilk idrardan yapılmalıdır. İdrarda protein atılımını miktar olarak belirlenebilmesi için 24 saat boyunca toplanan idrardan protein ölçümü yapılabilmektedir. Tüm gün boyunca idrar toplanması mümkün olmaması gibi durumlarda anlık bakılan idrarda protein ve kreatinin oranı proteinürinin miktarı hakkında bilgi verebilmektedir.
Proteinüri saptanan çocuklarda böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi amacı ile kan tahlilleri istenebilmektedir. Ayrıca böbreklerin yapısal olarak değerlendirilebilmesi için ultrason tetkiki ilk tercih edilecek yöntemdir. Ciddi proteinürisi olan çocukların çok küçük bir kısmında, yapılan tetkikler ile böbrek hastalığı tanısı konulamayabilir. Bu gibi durumlarda böbrek biyopsisi yapılması gerekebilir. Yine benzer şekilde, yapılan değerlendirmede kalıtsal (genetik) bir hastalık düşünülmesi durumunda genetik testler de yapılabilmektedir.
Çocuklarda proteinüri saptanması durumunda tedavi gerekli midir?
Ortostatik proteinüri ve geçici proteinüriler de herhangi bir tedaviye gerek duyulmamaktadır. Ciddi devam eden proteinüri, nefrotik sendrom ve böbrek hasarı varlığı gibi durumlarda tedavi gerekmektedir. Tedavi nedene yönelik planlanmaktadır. Ana tedaviye ek olarak hastaların kan basıncının (tansiyon) sıkı şekilde kontrolü son derece önemlidir. Ayrıca anjiyotensin çevirici enzim blokajı ve anjiyotensin almaç blokajı yapan ilaçlar idrarda protein atılımını azalttıkları için hekim tarafından önerilebilmektedir.