Antenatal hidronefroz nedir?
Gebelik takipleri sırasında saptanan üriner sistemin anormal genişlemesi durumudur. Anne karnında doğum öncesi saptanan en sık yapısal sorundur. Sıklığı her 100 doğumda 1 olarak belirtilmektedir. Erkek bebeklerde daha fazla görülmektedir. Bu kadar sık görülmesine karşın olguların büyük bir kısmı doğuma kadar gerilemektedir. Genellikle genişleme tek tarafta görülmektedir. Fakat bazı bebeklerde çift taraflı genişleme de görülebilmektedir.
Antenatal hidronefrozun şiddetinin değerlendirilmesi önemlidir.
Antenatal hidronefrozun şiddeti anne karnında yapılan ultrasonlarda;
• Böbrek(lerin)’te genişleme boyutu (renal pelvis çapı)
• Amniyon sıvısı (bebeğin içinde bulunduğu sıvı) miktarı
• Üreterler ve mesanenin özellikleri değerlendirilerek yapılmaktadır.
Bu değerlendirmeler neticesinde amniyon sıvısı azalmış bazı bebeklerde anne karnında iken operasyon gerekebilmektedir. Böyle ciddi hastalık sıklığı çok düşüktür. Ayrıca antenatal hidronefrozun şiddetine göre bebeklerin doğum sonrası ilk izlem planları yapılmaktadır:
• Hafif ve tek taraflı hidronefroz varlığında ilki 1.haftada, ikincisi 4-6.haftada ultrason incelemes
• Ciddi ve/veya çift taraflı hidronefroz varlığında doğumu takiben ilk ultrason incelemesi acilen yapılmalıdır.
Antenatal hidronefrozun büyük çoğunluğu izlemde kendiliğinden gerilemektedir..
Bu çocukların çok büyük bir kısmı hidronefroz takip altında kendiliğinden gerilemektedir. Küçük bir hasta grubunda vezikoüreteral reflü, üreteropelvik bileşke darlığı, üreterovezikal bileşke darlığı, posterior üretral valv veya çift toplayıcı sistem gibi üriner sistem hastalıkları saptanabilmektedir.
Antenatal hidronefroz tanısında hangi tetkikler kullanılmaktadır?
Hastaların büyük bir çoğunluğunda hafif-orta derecede hidronefroz saptanmaktadır. Bu hastaların izlemi belirli aralıklar ile yapılan ultrason incelemeleriyle yapılmaktadır. Fakat şiddetli hidronefrozu olan veya izlemde hidronefrozun artması gibi durumlarda;
• Böbreklerin normal veya hasarlı olup olmadığını değerlendirmek için Tc-99m sintigrafisi (DMSA)
• Böbreklere gelen kan akımını ve böbreklerden idrar akışını değerlendirmek için Tc-99m MAG3 sintigrafisi
• Vezikoüreteral reflü açısından değerlendirilmesi için “sondalı film” olarak da bilinen işeme sistoüretrografisi tetkiklerine başvurulabilmektedir.
Antenatal hidronefrozun semptomları nelerdir?
Antenatal hidronefrozu olan çocuklarda genellikle herhangi bir semptom görülmemektedir. Bazı çocuklar idrar yolu enfeksiyonu ile ilişkili yakınmalarla başvurabilmektedirler.
Antenatal hidronefrozun takip ve tedavisi nasıl yapılmaktadır?
Antenatal hidronefroz tanısı olan bebeklerin doğumu sonrasında çocuk nefrologları ve/veya çocuk ürologları tarafından takibe alınması son derece önemlidir. Bu bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu riski artmıştır. Bu nedenle özellikle orta ve ciddi hidronefrozu olan bebeklerde düşük dozda uzun süreli koruyucu (proflaktik) antibiyotik kullanılması gerekebilmektedir. Ayrıca, idrar yolu enfeksiyonu gelişmesi durumunda, zamanında ve etkin bir şekilde antibiyotikler ile enfeksiyonun tedavi edilmesi son derece önemlidir.
Hastaların büyük bir kısmında hidronefroz zaman içerisinde kendiliğinden geriler. Fakat çok küçük bir hasta grubunda ciddi problemler saptanabilmektedir. Bu gibi durumlarda cerrahi gereklilik açısından çocuk ürologları ile birlikte hastalar değerlendirilmektedir.